Κατά την ιδίαν πεδινήν οδόν μίαν ώραν προβαίνοντες (απὸ το Βόλο), ερχόμεθα εις τα Λεχώνια. Αυτά κείνται επί μιας με χωράφια, αμπέλους, κήπους νεραντζίων, κίτρων και άλλων διαφόρων οπωρίμων δέντρων φυτευμένης πεδιάδος...

(Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία-Ιωάννης Αναστασίου Λεονάρδος, 1836)

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η ! Μπορείτε να αντιγράφετε κείμενα κ.ά. από το ιστολόγιο. Αυτό, ΔΕΝ αποκλείει αναφορά στην ΠΗΓΗ. - Φωτογραφίες άλλων να μην ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ - Ιδιωτικά αρχεία να ΜΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2013

Δρακιώτικα κάλαντα Φώτων

Εικόνα μικρών διαστάσεων στο τέμπλο 
της Αγίας Μαρίνας Μηλεών. 
Η επιγραφή έγινε από τον αγιογράφο 
με κόκκινα γράμματα. 
Κάτω, «Έργον Θεοφίλου Γ. Κ.»  «1897».
 (από εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ)

Δρακιώτικα κάλαντα  της γιορτής των Φώτων

1. Κάλαντα: 
Σήμερα τα Φώτα και φωτισμός / έρχονται στον κόσμο και στολισμός
ο Χριστός μας έρχεται με σκοπό / εις τον Ιορδάνη τον ποταμό
για να λάβει βάπτισμα δουλικό / ζωής αθανάτου παρεκτικό.
Παρευθύς ανοίγει ο ουρανός / και Θεός εφάνη τριαδικός.
Κι ο Χριστός στον Πρόδρομο ομιλεί. / Έλα, Ιωάννη παρακαλεί.
Άπλωσε με θάρρος και θάρρεψε / το Θεό και πλάστη σου βάπτισε.
Και το Πνεύμα έρχεται καθαρό / ωσάν περιστέρι ολόχρυσο.
Πλούσιοι, άρχοντες και φτωχοί / δώσετέ μας δώρα απ’ το πουγκί
δωσετέ μας δώρα τα εκλεκτά / όπου σας μιλούμε τα θεϊκά
έργα του Χριστού μας τα θαυμαστά.
Για να σας χαρίζει χρόνους πολλούς / ευτυχείς χαρούμενους και καλούς.

2. Άσματα εγκωμιαστικά: 

(λέγονται στη συνέχεια μετά τα παραπάνω-θρησκευτικά- κάλαντα.)

Στον πρόεδρο της κοινότητος

Εδώ έχουμε έναν πρόεδρο έναν τρανό αφέντη,
πρόεδρε, πρωτοπρόεδρε και πρωτοτιμημένε,
πρώτα σε τίμησε ο Χριστός και δεύτερον ο κόσμος,
όλοι εσένα χαίρονται και σ’ αγαπούνε όλοι.
Γιατί είσαι δίκαιος στη γη, σ’ όλη την οικουμένη.
Παράπονα δεν γίνονται κάν πρόκειται να γίνουν,
γιατί είσαι πρόεδρος καλός στον κόσμο ξακουσμένος.
Εσένα σου πρέπει άρχοντα και Δήμαρχος να γίνεις,
όλος ο κόσμος σ’ εκτιμά κι όλη η επαρχία,
πρέπει να είσαι πρόεδρος κι άλλη τετραετία.

Στον ιερέα του χωριού

Δέσποτα πρωτοδέσποτα και πρωτοτιμημένε,
πρώτα σε τίμησε ο Χριστός και δεύτερον ο κόσμος.
Όλες οι εκκλησιές σημαίνουν, σημαίνει κι η δική σου.
Σήκω να πάρεις τα κλειδιά την εκκλησιά ν’ ανοίξεις.
Να ρθούν ψαλτάδες και παιδιά παπάδες να διαβάσουν.
Να πούνε τον Απόστολο και τα’ Άγιο Ευαγγέλιο.

Στον επίτροπο της εκκλησίας

Επίτροπε, πρωτεπίτροπε και πρωτοτιμημένε,
σήκω απάνω επίτροπε και μη βαριοκοιμάσαι.
Ξύπνα, χτυπούν οι εκκλησιές, χτυπούνε οι καμπάνες.

Στο γιατρό

Εδώ έχουμε έναν δόκτορα έναν καλό λεβέντη
μόλις χαράξει η αυγή την μπλούζα του θα βάνει
και στους αρρώστους πρόθυμος θα τρέξει να τους γιάνει.
Η ύπουλη ασθένεια κρυφό γι’ αυτόν δεν έχει,
με δίαιτα και φάρμακα αυτός την καταστρέφει.
Σε σε πρέπει, λεβέντη μου, καθηγητής να γίνεις.

Στο δάσκαλο

Μέσα σε τούτες τις αυλές τις τσιμεντοκτισμένες,
εδώ έχουμε έναν δάσκαλο έναν επαγγελματία,
που στο Παρίσι σπούδασε και στην Ακαδημία.
Δάσκαλε, πρωτοδάσκαλε και πρωτοτιμημένε,
πρώτα σε τίμησε ο Χριστός και δεύτερον ο κόσμος.
Σ ε σένα πρέπει, δάσκαλε, στης πόλης τα σχολεία
να βγάνεις επιστήμονες να χαίρονται ο γονείς σου.

Σε παντρεμένον

Αητός την πέρδικα άδραξε απάνω στο φτερό του
κι έσπασε η φτερούγα του κι έσπασε το φτερό του.
Διαλαλητάδες έβαλε σ’ όλα τα κατηλίκια.
Ποια είν’ αψιά και γρήγορη να δέσει το φτερό του.
Κι η κόρη που τον αγαπά κι από καρδιά τον θέλει,
φέρνει καθάριο μάλαμα, φέρνει καθάριο ασήμι
και δένει τη φτερούγα του και δένει το φτερό του.

Σε αρραβωνιασμένο

Κίνησε ένας νιούτσικος να πάει ν’ αρραβωνιάσει,
παίρνει ασημένιο άλογο σέλα μαλαματένια,
βάζει ασημένια πέταλα καρφιά μαλαματένια.
Διακόσιοι παραστέκονται. Αφέντη καβαλίκα!
Κι ο αφέντης καβαλίκεψε, αστέρι τα’ άλογό του.
Στο δρόμο που επήγαινε στο δρόμο που πηγαίνει,
βρίσκει παιδιά που παίζανε που ρίχναν το λιθάρι.
Ξεπέζεψε κι ο νιούτσικος να ρίξει το λιθάρι.
Κόπηκε η φούντα τέσσερα και το γαϊτάνι πέντε.
Διαλαλητάδες έβαλε διαλαλητάδες βάνει.
-Ποια είν’ αψιά και γρήγορη να πλέξει το γαϊτάνι;
Η κόρη που τον αγαπά κι από καρδιά τον θέλει,
στους ουρανούς το ίδιασε, στο πέλαγος το υφαίνει.

Σε κοπέλα

Μία μικρούλα κάθεται σε πράσινο λιβάδι
κι απ’ το φλουρί δεν φαίνεται κι απ’ το μαργαριτάρι.
Έχει ομορφάδα περισσή, δεν θέλει άλλη χάρη.
Είναι ψηλή και λυγερή σαν νέο κυπαρίσσι
όλος ο κόσμος της μιλεί και την παρακαλούνε.
Κοπέλα, σύρε σπίτι σου ξένα να μην σε δούνε,
σύρε στο σπίτι το ψηλό και βγες στο παραθύρι,
να λάμψεις σαν τον ήλιο μας, καμάρι του χωριού μας.

Σε στρατιώτη

Ξενιτεμένο μου πουλί και παραπονεμένο,
η ξενιτιά σε χαίρεται κι η έρμη η στρατώνα.
Σε κάλεσε η πατρίδα σου να βάνεις την κορώνα.
Τιμή σε σένα φίλε μας, τιμή και στους δικούς σου,
που πολεμάς σαν ήρωας τους βάρβαρους εχθρούς σου.
Εδώ εμείς οι φίλοι σου για σένα τραγουδάμε.
Βόηθα Χριστέ και Παναγιά κοντά μας να σε δούμε.
Να ρθης οντά στη μάνα σου, που σ’ αγαπάει τόσο.

Σε παιδί

Εδώ έχουμε έναν νιούτσικο μικρόν και παιχνιδιάρη,
τον έλουζαν, τον χτένιζαν και στο σχολειό τον στέλναν,
να πάει να μάθει γράμματα να πάει να βάνει γνώση.
Κι απ’ τα πολλά τα γράμματα καθηγητής να γίνει.
Ο δάσκαλος τον έδερνε με μια χρυσή βεργίτσα,
δασκάλισσα τον μέρωνε με δυο κλωνάρια μόσχο.
-Μικρέ μου, που είν’ τα γράμματα, μικρέ μου, που είν’ ο νους σου;
-Τα γράμματα είναι στο χαρτί κι ο νους μου στα παιχνίδια.
Κι ο νους μου εσκορπίστηκε σ’ αυτές τις μαυρομάτες
π’ έχουν το μάτι σαν ελιά το φρύδι σα γαϊτάνι,
π’ έχουν το ματοτσίνορο σαν χιώτικο τσαμπάδι.

Στα Χάνια

Μέσα σ’ αυτό το μαγαζί που είν’ στο βουνό χτισμένο,
πρώτα σε τίμησε ο Χριστός και δεύτερον ο κόσμος. 
εδώ έχουμε έναν χατζή έναν καλόν αφέντη
που τάιζε και πότιζε του κόσμου τους διαβάτες.
Πόσες φορές ξενύχτησε θερμαίνοντας τη σόμπα
για να ζεστάνει τους καλούς και τους κακούς διαβάτες.
Χιλιάδες παραθεριστές σε σένανε θα ’ρθούνε
Μα συ ακόμα πριν τους δεις, πριν κάτσουν το τραπέζι
αμέσως θα αντιληφθείς τι θα τους μαγειρέψεις.
Είσαι τεχνίτης άριστος στον κόσμο ξακουσμένος.

Στο φούρναρη

Μέσα σ’ αυτό το μαγαζί το μαρμαροκτισμένο,  
εδώ έχουμε έναν φούρναρη έναν καλό τεχνίτη,
έχει σκάφες, πινακωτές και φτυάργια καρυδένια.
Ζυμώνει, ψένει το ψωμί με τέχνη και σβελτάδα
και οι καλοί πελάτες του περνούν με την αράδα.

Στον μπακάλη

Μέσα σ’ αυτό το μαγαζί τ’ ομορφοστολισμένο,  
πούχει την πόρτα τορνευτή με το ψηφί γραμμένη,
εδώ έχουμε έναν έμπορο, έναν καλόν μπακάλη,
που κάθε μέρα στη δουλειά κάθεται με καμάρι.
Έχει τσουβάλια ανοιχτά, τσουβάλια σφραγισμένα,
έχει πάγκο μαρμάρινο, παλάτζα ασημένια,
κουτιά πολλά με ψιλικά, μπουκάλια σφραγισμένα
και το ταμείο του καλά συγυρισμένο.
Γι’ αυτό και οι πελάτες σου πάντα σε πλησιάζουν,
γιατί είσαι ειλικρινής και δεν αλαφροζ’γιάζεις.

Στον καφετζή

Μέσα σ’ αυτό το μαγαζί το μαρμαροκτισμένο, 
πόχει τις πόρτες τορνευτές με το ψηφί γραμμένες
πόχει και ράδιο καλό, στον κόσμο ξακουσμένο,
εδώ έχουμε έναν καφετζή, έναν καλό λεβέντη,
φκιάνει καφέδες μέτριους, σε μπρίκια ασημένια,
έχει ποτήρια κρύσταλλα, φυλτζάνια φιρφιρένια,
έχει τραπέζια μάρμαρο, καρέκλες καρυδένιες,
έχει καράφες δώδεκα, μπουργούς μαλαματένιους,
έχει καθαριότητα, στον κόσμο ξακουσμένη.

Στον τσαγκάρη

Μέσα σ’ αυτό το μαγαζί το μαρμαροκτισμένο, 
πούχει την πόρτα κεντητή κι ομορφοστολισμένη,
εδώ έχουμε έναν μερακλή έναν καλό τεχνίτη,
π’ όταν καθίσει στη δουλειά, είν’ όλο μερακλίκι,
έχει πάγκο μαρμάρινο, κάθισμα καρυδένιο
και το αμόνι δίπλα του είναι μαλαματένιο.
Φαλτσέτι έχει ατσάλινο, ντανάλια ασημένια
και τα τσαγκαρασούλια του είναι μαλαματένια.
Φτιάνει παπούτσια κεντητά, παπούτσια όλο καμάρι,
που τον κάθε του πελάτη, τον κάνει να τα πάρει.

Στον κουρέα

Μέσα σ’ αυτό το μαγαζί το μαρμαροκτισμένο, 
εδώ έχουμε έναν μερακλή έναν καλόν κουρέα,
έχει καθρέφτη κρύσταλλο, τραπέζια μαρμαρένια,
έχει τη πολυθρόνα του βελονοκεντημένη,
έχει ξουράφια μάλαμα, ψαλίδια ασημένια,
έχει και χέρι ελαφρό, σαν της αυγής τ’ αγέρι
που σε ξυρίζει και θαρρείς οπού να σε χαϊδεύει.  

Στον χασάπη

Μέσα σ’ αυτό το μαγαζί το μαρμαροκτισμένο, 
πούχει τις πόρτες κεντητές τις ψηφοκεντημένες
εδώ έχουμε έναν μερακλή έναν καλόν χασάπη,
έχει μαχαίρια ατσάλινα φτυάργια μαλαματένια,
έχει τσιγκέλια μπρούτζινα κι αρνάκια κρεμασμένα
κι η ζυγαριά που τα ζυγεί είναι μαλαματένια.

1 σχόλιο:

  1. Καλημέρα και χρόνια πολλά! Πολύ ενδιαφέρον το ιστολόγιό σου.. Ήθελα να σε ρωτήσω κάτι σχετικό με τα Νυχτοκάλαντα των Φώτων, μιας και ζω στο Πήλιο και από προσωπικό μεράκι όσο μπορώ ερευνώ τα έθιμά του. Είδα σε περσινή σου ανάρτηση (http://anolehonia.blogspot.gr/2012/01/blog-post.html)πώς παραθέτεις ένα τραγούδι των Νυχτοκαλάντων ("Καλησπέρα πάντες ω αδελφοί, ακούσατε την σήμερον εορτήν......"). Ήθελα να σε ρωτήσω, αν αυτό το συγκεκριμένο τραγουδούν σήμερα στα Λεχώνια (γιατί οι παραλλαγές είναι πάρα πολλές στα χωριά μας) κι αν πέραν αυτού προσθέτουν ευχετήριους στίχους (όπως: "Σ'αυτό το σπίτι πού'ρθαμε, πέτρα να μη ραγίσει...") που βλέπω ότι τους παραθέτεις παρακάτω, αλλά αναφερόμενος στα κάλαντα των παιδιών. Ως προς τα Δρακιώτικα που αναφέρεις εδώ, είναι κάπου, σε κάποιο βιβλίο, καταγεγραμμένα έτσι συγκεντρωμένα; Δε φαντάζομαι, δυστυχώς, τώρα πια να συνεχίζουν να τραγουδούν όλα τούτα τα εγκωμιαστικά....

    Νά'σαι καλά, Καλή χρονιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή